معرفی کتاب «جامعه اسلامی در اندیشه و آثار شهید صدر»

این کتاب ترجمه‌ای از کتاب «مجتمعنا فی فکر و تراث الشهید السید محمد باقر الصدر» است که در سال ۱۳۸۸ از سوی مجمع جهانی تقریب بین مذاهب اسلامی و دیگر بار، از سوی انتشارات دار التعارف بیروت به چاپ رسیده است. نویسنده محترم در این کتاب تلاش نموده با اقتباس از آثار شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر، نظریه اجتماعی آن دانشمند کم‌نظیر را جمع‌آوری نموده و هدفی را که شهید صدر، به دلیل شهادت، بدان دست نیافته یعنی تألیف کتاب «مجتمعنا»، محقق نماید.

در بخش نخست کتاب با اصطلاحات «جامعه»، «جامعه شناسی»، «نظریه اجتماعی»، «مکتب اجتماعی» و «نظام اجتماعی» از دیدگاه شهید صدر آشنا می‌شویم.

بخش دوم کتاب به ماهیت معضل اجتماعی، پیشینه آن و ریشه‌یابی آن اختصاص دارد. در بخش سوم با راهکارهای حل این معضل از دیدگاه علوم تجربی، مکتب سرمایه‌داری، مکتب مارکسیسم و از نگاه دین آشنا می‌شویم. در پایان میزان موفقیت این راهکارها مورد ارزیابی قرار گرفته است.

در بخش چهارم، مبانی نظریه اجتماعی قرآن کریم تبیین و تحلیل شده‌اند. جامعه بشری چگونه پدید آمد؟ تغییرات و دگرگونی‌های اجتماعی چگونه رخ می‌دهند؟ جامعه انسانی به چه اجزایی تقسیم می‌شوند؟ رابطه اجتماعی چیست و ساختار روابط چگونه است؟

بخش پنجم به سنت‌های اجتماعی از دیدگاه قرآن کریم اختصاص یافته است. ویژگی‌های سنت اجتماعی، انواع سنت اجتماعی و آثار و دستاوردهای اندیشه سنت‌مداری پدیده‌های اجتماعی در این بخش مورد بررسی قرار گرفته است.

در بخش ششم، نظریه اجتماعی قرآن کریم تبیین شده است. نقطه محوری این بخش، نظریه خلافت الهی انسان است. مراحل تاریخی جانشینی و خلافت انسان، نقش پیامبران و امامان در رابطه با خلافت انسان، خط شهادت در کنار خط خلافت و دستاوردهای نظریه خلافت انسان در این بخش تبیین و تشریح شده‌اند.

در بخش پایانی کتاب با دو موضوع دیگر روبه‌رو خواهیم شد. موضوع نخست، تبیین و تفصیل نقش سرپرستی و قیّم بودن دین در زندگی انسان است. هفت نقش کلیدی دین در هدایت و سرپرستی زندگی انسان ارایه شده است. موضوع دوم، تجلی نظریه خلافت الهی انسان در مرحله اجرا و عمل است که در ذیل آن، دو نمونه عینی این خلافت تشریح شده‌اند. نمونه نخست، دولت موعود امام زمان(ع) و نمونه دیگر، جمهوری اسلامی ایران می‌باشد.

پیش از این، ترجمه‌ی این کتاب از سوی انتشارات سروش با عنوان «جامعه ما» منتشر شده است که ترجمه حاضر نسبت به آن دارای چند مزیت است:

اول: ترجمه حاضر از زبان و ادبیات شیواتر و روان‌تری برخوردار است و تلاش نموده در فرآیند ترجمه از عربی به فارسی، اقتضائات زبان فارسی را رعایت نماید.

دوم: این ترجمه گاهی به تناسب موضوع، در پاورقی، به پیوست‌های اجتماعی و تخصصی علم جامعه‌شناسی پرداخته است.

سوم: در راستای خوش‌خوان شدن کتاب و رعایت سیر منطقی مباحث، اصلاحات جزیی در ترتیب بخش‌ها و مطالب آن‌ها انجام شده است.

لازم به ذکر است، کتاب «جامعه اسلامی در اندیشه و آثار شهید آیت الله سید محمدباقر صدر (ره)» تألیف استادِ محقق سید منذر حکیم، عضو هیأت علمی جامعه المصطفی العالمیه و از شاگردان آیات عظام امام خمینی، سید ابوالقاسم خویی، شهید صدر و سید علی سیستانی، با ترجمه حجت‌الاسلام محمد مروارید از مدرسان و پژوهشگران حوزه علمیه مشهد، در ۴۴۸ صفحه با قطع وزیری از سوی انتشارات نسیم رضوان مشهد در آذرماه ۱۴۰۱ منتشر شده است.